Stypendia socjalne to forma pomocy przeznaczona dla osób doświadczających trudności finansowych, umożliwiająca im kontynuację edukacji. Często jest to jedyny sposób na zdobycie niezbędnych materiałów edukacyjnych dla tych, którzy borykają się z problemami finansowymi podczas nauki.
Stypendiami socjalnymi nazywane są dodatkowe świadczenia materialne wypłacane osobom kontynuującym naukę. Niskie zarobki rodziców często są niewystarczające, aby w całości pokryć wysokie koszty ich wykształcenia. Osoby, które osiągają dobre wyniki w nauce mogą starać się również o świadczenie przyznawane zdolnej i ambitnej młodzieży. Pieniądze, które uczniowie i studenci otrzymują w comiesięcznych transzach mogą być przeznaczone na dowolny cel związany z edukacją.
W większości przypadków, przyznawanie takiego wsparcia opiera się na kryterium dochodowym per capita w rodzinie. Stypendium socjalne może zawierać elementy wsparcia zarówno finansowego, jak i niefinansowego. Jeżeli jesteście zainteresowani, jakie rodzaje stypendiów socjalnych są dostępne w Polsce, kto może się o nie ubiegać oraz jakie pomoc oferują – zachęcamy do zapoznania się z naszym artykułem.
Rodzaje stypendiów w Polsce
Wsparcie finansowe dla uczniów: stypendium socjalne
Głównym źródłem środków na stypendium socjalne dla uczniów jest budżet państwa, jednak decyzje o przyznaniu tego wsparcia podejmują lokalne władze: wójt, burmistrz, czy prezydent miasta.
Jaka jest kwota stypendium szkolnego?
Stypendium szkolne nie może być niższe niż 80% ani wyższe niż 200% kwoty zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku od 5 do 18 lat – od 1 listopada 2018 roku jest to 124 zł. W rezultacie, stypendium szkolne może wynieść od 99,20 zł do 248 zł miesięcznie. Forma stypendium nie wpływa na tę kwotę.
Kto może otrzymać stypendium socjalne?
Wsparcie to jest dostępne dla osób w trudnej sytuacji materialnej wynikającej z niskich dochodów na osobę w rodzinie. Szczególnie dotyczy to rodzin z bezrobociem, niepełnosprawnością, ciężką lub długotrwałą chorobą, wielodzietnością, alkoholizmem lub narkomanią, a także dla rodzin niepełnych lub tych, które spotkało nieoczekiwane zdarzenie losowe. Podstawą prawną jest art. 90d ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 z późn. zm.).
Stypendium za osiągnięcia akademickie i sportowe
Dodatkowe stypendia dla uczniów za osiągnięcia akademickie lub sportowe są finansowane z budżetu gminy i przyznawane przez dyrektora szkoły. Są one dostępne dla uczniów, którzy osiągnęli wysokie wyniki akademickie lub sportowe. Dyrektor szkoły przyznaje te stypendia po konsultacji z radą pedagogiczną. Środki na te stypendia są częścią funduszy przekazanych szkole na ten cel przez organ prowadzący szkołę.
Nie ma możliwości przyznania stypendium za dobre wyniki w nauce uczniom klas 1–3 szkoły podstawowej oraz uczniom klasy 4 szkoły podstawowej do ukończenia pierwszego semestru.Również stypendium za osiągnięcia sportowe nie jest dostępne dla uczniów klas 1–3 szkoły podstawowej.
Proces aplikowania o stypendium naukowe lub sportowe zaczyna się od wychowawcy klasy, który składa wniosek do specjalnej komisji stypendialnej. Komisja ta przekazuje wniosek wraz z własną opinią dyrektorowi szkoły.Kwotę stypendium ustala dyrektor szkoły, ale przed podjęciem decyzji konsultuje się z komisją stypendialną, radą pedagogiczną i organem prowadzącym szkołę.
Szczegółowe zasady określa art. 90g Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r.
Jakie jest stypendium za dobre wyniki w nauce i stypendium za osiągnięcia sportowe?
Nie ma stałej, określonej kwoty stypendium – dokładną sumę ustalają indywidualnie poszczególne samorządy i organizacje.
Stypendium Ministra
Stypendium Ministra Edukacji i Nauki (Ministra Kultury) przysługuje wybitnym uczniom, w tym absolwentom szkół podstawowych, którzy spełniają określone kryteria, takie jak bycie laureatem międzynarodowej olimpiady, uzyskanie wysokich wyników we współzawodnictwie sportowym na szczeblu krajowym lub międzynarodowym, lub laureatem konkursu na pracę naukową organizowanego przez instytucję naukową lub stowarzyszenie naukowe.
Czy stypendia socjalne są dla Ciebie?
W kategorii stypendium szkolnego, dla uczniów jest dostępna forma pomocy finansowej o nazwie stypendium socjalne. Głównym organem odpowiedzialnym za przyznawanie i wypłacanie tych środków jest urząd gminy. Państwo przekazuje fundusze dla gminy, aby mogła ona zrealizować tę inicjatywę.
Uczniowie doświadczający finansowych trudności, wynikających z niskiego dochodu na osobę w rodzinie, mogą ubiegać się o stypendium szkolne. Przysługują one:
- studentom szkół publicznych, prywatnych i prywatnych szkół artystycznych o uprawnieniach publicznych szkół artystycznych, a także uczestnikom kolegiów pracowników służb społecznych – do czasu ukończenia edukacji, ale nie dłużej niż do 24. roku życia,
- uczniom publicznych i prywatnych ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych – aż do spełnienia obowiązku nauki.
Pomoc finansowa jest dostępna dla uczniów doświadczających trudności ekonomicznych z powodu:
- ograniczonego dochodu na osobę w gospodarstwie domowym,
- uzależnień, takich jak alkoholizm, narkomania lub inne,
- poważnej choroby,
- braku pracy,
- dużej liczby dzieci w rodzinie lub sytuacji rodziny niekompletnej.
Wniosek o stypendium socjalne
Przy składaniu wniosku o stypendium wymagane są następujące dokumenty, które umożliwiają ocenę sytuacji ekonomicznej rodziny, m.in.:
- potwierdzenie dochodów, które wszyscy członkowie rodziny uzyskali w ciągu ostatniego miesiąca,
- dokument z miejsca pracy, ZUS-u/KRUS-u potwierdzający wysokość renty lub emerytury,
- oświadczenie potwierdzające kwotę zasiłku dla bezrobotnych, którego się otrzymuje,
- kopię wyroku sądowego potwierdzającego wysokość alimentów lub ich niemożność ściągnięcia,
- w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej niezwiązanej z rolnictwem – zaświadczenie z urzędu skarbowego.
Ważne jest, aby pamiętać, że ostateczny termin na złożenie wniosku o stypendium szkolne jest stały i niezależny od gminy, kończy się on 15 września każdego roku. Wnioski mogą złożyć rodzice lub pełnoletni uczniowie. Więcej informacji, takich jak wzory wniosków i szczegółowe zasady przyznawania i wypłacania stypendium szkolnego, można znaleźć na stronie internetowej danej gminy.
Od 1 stycznia 2022 roku, wartość minimalnego dochodu, który kwalifikuje ucznia do ubiegania się o stypendium szkolne, wynosi 600 zł netto.
Różni się to od stypendiów socjalnych dla studentów, stypendium szkolne może przyjmować formę finansową (świadczenie pieniężne) oraz niefinansową (na przykład pomoc rzeczową, pokrycie kosztów czesnego). Może również łączyć obie te formy.
Stypendium socjalne dla studentów
Wsparcie finansowe dla studentów w postaci stypendium socjalnego jest dostępne zarówno dla uczących się na studiach zaocznych, jak i stacjonarnych, którzy napotkali na problemy finansowe. Pieniądze otrzymane w ramach tego świadczenia mogą być przez studenta wykorzystane na pokrycie kosztów związanych z prowadzeniem studiów. Zwykle jest ono przyznawane na okres roku akademickiego lub jednego semestru.
Jaką kwotę otrzymuje student w ramach stypendium socjalnego?
Wielkość tego wsparcia finansowego zależy od dochodu per capita w rodzinie studenta oraz miejsca jego zamieszkania. Jeśli student mieszka poza domem rodzinnym, jest w stanie otrzymać wyższe stypendium. Na końcową kwotę świadczenia wpływa również liczba złożonych wniosków w danym roku akademickim.
Stypendium socjalne jest dostępne dla studentów studiujących na studiach stacjonarnych, niestacjonarnych, wieczorowych, czy to na studiach pierwszego stopnia, drugiego stopnia, jednolitych magisterskich czy doktoranckich. Taka forma wsparcia jest przewidziana zarówno dla studentów uczelni państwowych, jak i prywatnych.
W semestrze letnim roku akademickiego 2022/2023, student ma prawo do stypendium socjalnego, jeśli miesięczny dochód na osobę w jego rodzinie nie przekracza 1294,40 zł netto.
Aplikacja na stypendium socjalne na studiach powinna być skierowana do odpowiedniego organu na uczelni. Każda instytucja określa własne terminy składania wniosków, aczkolwiek zazwyczaj są one wyznaczane na październik. Przychody rodziców, współmałżonka, rodzeństwa czy dzieci studenta są brane pod uwagę podczas kalkulacji dochodów studenta. Stąd, podczas składania wniosku o stypendium, powinno się dostarczyć:
zaświadczenie z Urzędu Skarbowego potwierdzające wysokość dochodów, oświadczenie określające kwotę składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz oświadczenie o dochodach zwolnionych z opodatkowania studenta, jego rodziców (dla każdego z nich osobno) i rodzeństwa (jeśli ukończyło 18 lat)
Suma stypendium doktoranckiego wynosi co najmniej 37% wynagrodzenia profesora do momentu oceny śródokresowej, a po jej przeprowadzeniu – co najmniej 57%. W roku 2022 minimalne wynagrodzenie zasadnicze profesora wynosi 6 410 zł brutto, co przekłada się na stypendia w wysokości 2.371,70 zł brutto i 3.653,70 zł brutto – odpowiednio przed i po przeprowadzeniu oceny śródokresowej.
Istotne jest, że kwota stypendium może być dostosowana do osiągnięć danego doktoranta. Co więcej, doktorantom z niepełnosprawnościami przysługuje dodatkowe 30% do stypendium doktoranckiego.
Stypendium doktoranckie a podatek dochodowy
Stypendium doktoranckie jest zwolnione z podatku dochodowego. Natomiast doktoranci uczyńcy się w szkołach doktorskich i korzystający ze stypendium doktoranckiego są zobowiązani do opłacania obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego oraz wypadkowego. Z kolei ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.
Doktorant ma również możliwość ubiegania się o kredyt studencki. Regulacje dotyczące kredytów studenckich są stosowane z odpowiednimi modyfikacjami, a mianowicie:
- kredyt może otrzymać doktorant, który nie ukończył 35. roku życia;
- kredyt jest przyznawany na czas trwania kształcenia w szkole doktorskiej, ale tylko raz i nie dłużej niż na 4 lata.
Źródła:
https://www.nowaera.pl/eduone/stypendia-dla-uczniow
https:// mojestypendium.pl/aktualnosci/stypendia-socjalne
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/stypendium-doktoranckie